Legionelloza to choroba zakaźna, wywoływana przez bakterie z rodzaju Legionella, gram-ujemne pałeczki. Schorzenie to na ogół jest kojarzone z gorączką Pontiak, jednak te niebezpieczne mikroorganizmy mogą również przyczyniać się do rozwoju chorób układu oddechowego, w tym między innymi zapalenia płuc. Obowiązek mikrobiologicznego badania wody w kierunku obecności Legionella został wprowadzony 1 stycznia 2008 roku, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożywania przez ludzi.
Bakterie z rodzaju Legionella są dość mocno rozpowszechnione w otaczającym nas środowisku – wykryto je między innymi w wodzie pitnej, zbiornikach wodnych, wieżach chłodniczych, a nawet w ziemi pochodzącej z wyrobisk. Może pochodzić również z takich miejsc jak pływalnia czy brodzik. Źródłem zakażenia pałeczkami tych mikroorganizmów najczęściej są jednak instalacje wody ciepłej, a niekiedy także sitka prysznicowe, kurki czerpalne, nawilżacze oraz urządzenia klimatyzacyjne. Do wczesnych oznak Legionellozy zalicza się objawy grypopodobne, a więc bóle głowy, utrata apetytu, bóle mięśniowo-stawowe oraz ogólne złe samopoczucie. Zakażeniom może towarzyszyć ponadto biegunka oraz ból brzucha.
Mikrobiologiczne badanie wody w kierunku obecności Legionella z pływalni, brodzika czy innych miejsc, jest jednym z istotniejszych badań mikrobiologicznych, gdyż pozwala na wykrycie pałeczek tych groźnych bakterii, a tym samym na zapobieganie zakażeniom. Ze względu na obowiązujące przepisy prawa oraz konieczność oceny skażenia bakteriami z rodzaju Legionella, próbki pobrane do badań powinny pochodzić z różnych punktów sieci wodociągowej. Najczęściej pobiera się je z punktów zlokalizowanych na odcinkach zasilających całą instalację, z miejsc położonych w najdalszych odcinkach instalacji, a także z punktów znajdujących się na powrocie wody cyrkulacyjnej. Przeprowadzamy również badania fizykochemiczne wody z pływalni czy z brodzika.
Warto podkreślić, że największe ryzyko występowania bakterii z rodzaju Legionella jest związane z instalacjami wody ciepłej. Wysoka temperatura, obecność osadów oraz brak recyrkulacji – czynniki te sprzyjają namnażaniu się tych chorobotwórczych mikroorganizmów, dlatego monitoring wody w kierunku pałeczek Legionella jest bardzo istotny.
L.p | Parametr | Liczba Mikroorganizmów [jtk] |
Objętość próbki [ml] | Objaśnienia |
1 | Legionella sp. | <100 | 100 | 1) |
<50 | 1000 | 2) |
Objaśnienia:
1) Należy badać w próbkach wody ciepłej pobranych w przedsiębiorstwach podmiotu wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne i w budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach użyteczności publicznej, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno- powietrzny.
2) Wartość parametru dotyczy przedsiębiorstw podmiotu wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, w których przebywają pacjenci o obniżonej odporności, w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym.
Lp. |
Liczba Legionella |
Ocena skażenia |
Postępowanie | Badanie |
1. | <100/100ml <502/1000ml |
Brak lub znikome |
System pod kontrolą-nie wymaga podjęcia specjalnych działań. | 2 razy w roku 3) Po 1 roku 4) |
2. | ≥ 100/100ml ≥502)/1000ml |
Średni | Jeżeli większość próbek jest pozytywna, należy sieć wodną uznać za skolonizowaną przez pałeczki Legionella, znaleźć przyczynę ( dokonać przeglądu technicznego sieci, sprawdzić temperaturę wody) i podjąć działania zmierzające do redukcji liczby bakterii. Dalsze działania (czyszczenie i dezynfekcja) zależą od wyniku następnego badania. | Po 4 tygodniach, jeżeli wynik badanie nie ulegnie zmianie, należy przeprowadzić czyszczenie i dezynfekcję, powtórzyć badanie po 1 tygodniu, następnie po 1 roku. |
3. | ≥1000/100 ml >1002)/1000 ml |
Wysokie | Należy przystąpić do działań interwencyjnych jw., włącznie z czyszczeniem i dezynfekcją systemu- woda nie nadaje się do pryszniców. | Po 1 tygodniu od czyszczenia i dezynfekcji, następnie co 3 miesiące. 5) |
4. | ≥10000/100 ml ≥10002)/1000 ml |
Bardzo wysokie |
Należy natychmiast wyłączyć z eksploatacji urządzenia i instalacje wody ciepłej oraz przeprowadzić zabiegi ich czyszczenia i dezynfekcji. | Po 1 tygodniu od czyszczenie i dezynfekcji, następnie co 3 miesiące.5) |
Usuwanie Legionelli w szpitalach | Usuwanie Legioenlli we wspólnotach mieszkaniowych | Usuwanie Legionelli na basenach | Usuwanie Legionelli w punktach gastronomicznych |
Realizacja zlecenia
Pomocne informacje
Ul. Chochołowska 28/213 IIp.
43-346 Bielsko-Biała